Bios Ayarları Ve Güncelleştirmeleri

Konu: Bios Ayarları Ve Güncelleştirmeleri Paz Nis. 27, 2008 6:57 pm

BIOS ayarlarını, BIOS Setup adı verilen bir arabirim aracılığı ile
yapıyoruz. Farklı firmaların ürettiği BIOS lar bulunmaktadır (AWARD,
AMI ve Phoenix). BIOS ayarları, bu BIOS sistemlerine göre farklılık
gösterir ancak hepsinde aynı görevleri yapan bölümler bulunur. Bazen
ifade edilme tarzları farklılık gösterebilir. Bazı firmalar, BIOS
yazılımlarına kendine has özellikler ekler. Mesela ABIT, kendi
anakartlarındaki BIOS'larına Soft Menu II&III bölümünü ekleyerek,
işlemci hız-voltaj ayarlarının buradan yapılmasına olanak sağlamıştır.
Arabirimlerde farklı olabilir. Örneğin AWARD BIOS'un şu anda iki farklı
sürümü bulunuyor. Birisi Moduler diğeri ise Medallion. Award Moduler
BIOS, hepimizin aşina olduğu BIOS arabirimine sahip. Award Medallion
BIOS ise, Phoenix BIOS'un arabirimi ile AWARD BIOS'un özelliklerinin
karışmasından oluşmuş. Zira belli bir süre önce Award BIOS ile Phoenix
BIOS birleşmişti. Diğer taraftan ise, anlatacağımız ayarlar bütün
BIOS'lar için geçerli. Farklı ayarlar söz konusu olduğunda ayrı bir
paragraf açıp bunları işaret edeceğiz. Şimdi işlemlere başlıyoruz.
PC'niz tam POST ekranındayken, Del veya F2 tuşlarına basarak BIOS
Setup'a girebilirsiniz. AWARD Moduler BIOS ile AMI BIOS'un başlangıç
görüntüleri aynı olacaktır. AWARD Medallion BIOS ise daha önce
bahsettiğimiz gibi farklı. NOT: Anlatacağımız BIOS ayarları, Award
Moduler&Medallion BIOS Ver.6.00 ve AMI BIOS Ver.1.21C baz alınarak
hazırlanmıştır.

STANDART CMOS SETUP

Ön-Not 1: Ayarları değiştirmek için <+> ve <-> tuşlarını kullanabilirsiniz.
Ön-Not 2: Enabled: Etkin, Disabled: İptal edilmiş anlamına geliyor. Bu
bölümde, IDE aygıtlarını ayarlayabilir/tanıtabilir, saat/tarihi
değiştirebilir, hata kontrol denetiminin özelliklerini
değiştirebilirsiniz. Anakartınızı yeni aldığınızda yada pili
bittiğinde, genelde bu bölüme girip IDE aygıtlarımızı tanıtır, saati ve
tarihi ayarlarız. Diskimiz hangi porta takılıysa, örneğin Primary
Master portunun üzerine gidip ENTER tuşuna basmamız yeterli oluyor. Bu
şekilde diskimizin kafa sayısı, silindir sayısı otomatik olarak
algılanacaktır. Fakat bazı eski tip sabit disklerde, bu ayarları
kendimiz ayarlamak zorundayız. Bu ayarları kendiniz ayarlamak
istiyorsanız, ilgili porta gelip ENTER tuşuna basın ve Access Mode veya
Type'ı user defined yaparsanız, Kafa sayısı gibi ayarları kendiniz
ayarlayabilecek konuma geleceksiniz. Dediğimiz gibi, eğer aygıtları
otomatik olarak algılatmak istiyorsanız, ilgili IDE portunun üzerine
gelip ENTER'a basın. Eğer, IDE aygıtı takılmayan kanallar var ise, bu
bölümleri <-><+> tuşları ile None konumuna getirin.

*Drive A/B: Bu bölüm disket sürücünüz içindir. Eskiden PC'lerde iki
tane disket sürücü bulunabildiğinden A ve B seçenekleri konmuş. Ama
artık tüm PC'lerde bir tane disket sürücü var. Bu durumda bunlardan bir
tanesini ayarlayıp, diğerini None (yani sürücü yok) yapmanız gerekiyor.
Günümüzde disket sürücüler genelde 1.44 MB 3.5 in. Olduğundan bu ayar
bu şekilde yapılır. Bazı sürücüler 2.88 MB'lık disketleri de
okuyabilmesine karşın, bu diskler piyasada yok. Eğer A'yı None yapıp,
B'yi 1,44 MB 3.5 in olarak ayarlarsanız, disket sürücünüz harfi A
değil, B olur.
Floppy 3 Mode Support: 1,2 MB'lık bazı disketleri okuyabilen disket
sürücüleri kullanmak istediğimiz zaman kullanacağımız bir özellik.
Genelde Japonya'da kullanılan bir standart. Normalde Disabled olarak
gelir. Disket sürücünüz bu standardı destekliyor ise, tanımladığını
disket sürücü harfine göre A veya B'yi seçerek, bu özelliği aktif hale
getirebilirsiniz.

*Video: Bu seçenek ekran kartınızın türünü belirler. CGA 40, CGA 80,
Mono türündekiler artık çok eskide kaldığından bu ayar EGA/VEGA
şeklinde kalmalıdır.

*Halt On: Sistem açılırken, BIOS'un karşılaştığı hangi bir
hatada/hatalarda, sistemi durduracağını belirler. "All Errors" seçeneği
aktif iken, BIOS'un karşılaştığı her hatada sistem durur ve size hata
mesajı belirtir. "All, But Diskette" seçeneği, disket sürücü hataları
hariç diğer hataların hepsine sistem kendini açılışta durdurur. "No
Errors" seçeneği seçildiğinde, sistem herhangi bir hatayı gözetmeksizin
açılışına devam etmeye çalışır. Fakat hataları görebilmek amacıyla, bu
seçeneğin "All Errors" şeklinde kalması tavsiye edilebilir.

ADVANCED BIOS FEATURES SETUP

Sistem özelliklerini belirleyen ayarları bu bölümden değiştirebilir,
iptal edebilir, etkin hale getirebilirsiniz. Bu bölümdeki bazı ayarlar,
default halde, yani BIOS'un kendisinin önerdiği halde kalmalıdır. Bu
arada, ekranın alt bölümünde, ayarları nasıl değiştireceğiniz ve nasıl
yardım alabileceğiniz ile ilgili ayarlar mevcut.

*Virus Warning: Eğer bu ayar etkin edildiğinde (enabled), sabit
disk(ler)inizin boot bölümüne bilgi yazılmaya çalışıldığı zaman bir
uyarı mesajı çıkarır. Bu özellik normalde iptal edilmiş halde
[Disabled] geliyor. Eğer işletim sistemi yüklerken sorun çıkmamasını
istiyorsanız, bu ayarın [Disabled] konumunda olmasına özen gösterin.
İşletim sistemini yükledikten sonra bu ayarı aktif konuma [Enabled]
getirebilirsiniz.
CPU Internal Cache: Şu saatten sonra takacağınız tüm işlemciler dahili
önbelleğe (Internal Cache), yani Level1 önbelleğe sahip olduğundan, bu
ayar Enabled konumunda olmalıdır.
*External Cache: Kullandığınız işlemci eğer Level2 önbellek taşıyorsa,
ki artık satılan tüm işlemciler taşıyor, bu ayarı da Enabled konumuna
getirmeniz gerekiyor. Eğer Celeron 266 gibi, Level2 önbelleğe sahip
olmayan bir işlemci kullanırsanız, bu ayarı Disabled konumuna
getirebilirsiniz. Aksi takdirde bazı sorunlar yaşabilmeniz olası.
Performans açısından bu ayar çok önemli olduğundan, bu ayara dikkat
etmenizi öneriyoruz.
*CPU Level2 Cache: ECC Checking: Level2 Cache (2. seviye önbellek) hata
düzeltme özelliğini kapatıp açmaya yarar. Açık konumda tutmanız daha
mantıklıdır [Enabled]
*BIOS Update: Bu özellik, BIOS'a yerleştirilmiş, işlemciyi gereken
bilgiyi güncelleme yapan bir özelliktir. Bu ayar varsayılan olarak
[Enable]'da iken, boot esnasında bütün işlemci bilgisini yükleyecektir.
*Processor Number Feature: İşlemci seri numarası, herhangi bir numara
olup, üretilen her Pentium III işlemcide bulunup, Internet üzerinden
kullanıcıyı ayrıt etmeye yaramakta. Eğer gelişmiş güvenlik işleriyle ya
da Internet üzerinden iş yapıyorsanız bu ayarı [Enable] yapın. Aksi
takdirde [Disabled] konumuna getirebilirsiniz.

==>Not: Bu ayar sadece Pentium III işlemcili bir bilgisayarda etkindir.
Quick Power On Self Test: Bu ayar aktif konumda iken [Enabled], BIOS,
test-analiz etme süresini kısaltarak açılışı kısaltarak, bilgisayarın
açılmasını hızlandırabilirsiniz. Örneğin bu ayar [Enabled] konumunda
iken, bellek sadece 1 kere sayılacaktır. Aksi takdirde 3 kere sayılır.

==>NOT: AWARD Medallion BIOS'da, "Quick Power On Self Test" ayarı, Boot menüsünde bulunuyor.

*Boot Other Device: Bu ayara [Enabled] edildiğinde, BIOS;
belirlediğiniz birinci, ikinci ve üçüncü boot aygıtlar içinde boot
edilebilir bir ortam bulamaz ise, boot edilebilir bir medya bulabilmek
için diğer aygıtlara bakar.
*Swap Floppy Drive: Eğer sisteminizde iki tane Disket Sürücü var ise,
bu ayarı etkin ederseniz [Enabled], A sürücüsü B gibi; B sürücüsü de A
sürücüsü gibi davranacaktır.
*Boot Up Floppy Seek: Eğer bu ayar [Enabled] konumuna getirilirse, BIOS
disket sürücünüzün 40 veya 80 izli olup olmadığını kontrol eder. Sadece
başlangıçta bu kontrol yapılır. [Disabled] ederseniz, sistem çalıştığı
esnada, kafası estikçe disket sürücüyü kontrol edebilir. Dolayısıyla bu
ayar [Enabled] konumunda kalmalıdır.
*Boot Up Numlock Status: Bu ayar aktif hale geldiğinde [Enabled],
açılışta otomatik olarak Num Lock'u açar. [Enabled] olarak kalmasını
öneririz.
*Gate A20 Option: Bu ayar ile A20 kapısının nasıl işleneceğini
belirler. A20 kapısı, 1 MB'tan büyük bellekleri adreslemek için,
önceden klavyelerde kullanılan bir aygıt idi. Şu anda anakartlar bu
özelliği kendi üzerilerinde taşımaktadır. Bu ayarı önerilen seçenekte
bırakmak faydalı olacaktır.
*Typematic Rate Setting: [Enabled] konumundaysa, aşağıdaki iki ayarı değiştirebilirsiniz.
*Typematic Rate: Basılı tutulan klavye tuşlarını sistemin algılama
hızını belirler. Örneğin, 6 seçiliyse, bir tuşu basılı tuttuğunuzda
saniyede 6 karakter yazar.
*Typematic Delay: Bir klavye tulu basılı tutulduğunda, ilk karakterin
görüntülenmesi ile ikinci karakterin görüntülenmesi arasındaki gecikme
süresini belirler. Bu ayar 250, 500, 750 ve 1000 milisaniye olarak
seçilebilir.
*Security Option: BIOS'a şifre koyduğunuzda, güvenlik sorgulamasını
nerede yapacağını buradan seçiyorsunuz. Örneğin [Setup] ayarı
seçildiğinde, BIOS'a şifre koysanız bile, sistem normal bir şekilde
açılacak ama BIOS Setup'a girdiğinizde şifre isteyecektir. Aynı
şekilde, [System] ayarı seçilirse, şifre sorgulaması açılışta da
yapılacaktır. İlerleyen bölümlerde , sisteme nasıl şifre koyacağınızı
anlatacağız.
*OS Select for DRAM > 64 MB: Eğer 64 MB'dan fazla bellek ile IBM'in
OS/2 işletim sistemini kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] konumuna
getirmelisiniz. Aksi takdirde, [Disabled] konumunda olmalıdır.
*Video BIOS Shadow: [Enabled] konumunda iken, Ekran Kartının BIOS
bilgilerini RAM'a aktararak, bu bilgilere hızlı ulaşımı sağlar.
*xxxxx - xxxxxx Shadowisteminize taktığınız diğer ROM'a sahip kartların
ROM bilgilerini RAM'a aktarmak için kullanılan ayardır. Bu işlemi
yapabilmek için, kartların bulunduğu adresleri bilmeniz gerekiyor.
Ayrıca, her ROM'un belleğe aktarımı, 640K ile 1024K arasında bir bellek
alanı tükettiğinden, bu ayarların hepsinin [Disabled] konumunda olması
önerilir...

Konu: Geri: Bios Ayarları Ve Güncelleştirmeleri Paz Nis. 27, 2008 6:58 pm

ADVANCED CHIPSET FEATURES

Bu bölümde, ana kartınızın ve sistemi oluşturan parçaların kritik
özellikleri hakkında oynamalar yapacağınız bölüm. Çoğu değer,
varsayılan ayarlarında bırakılmalı. Eğer yanlış bir ayar yapılırsa,
sistemde stabilite sorunları vs. baş gösterebilir.

*SDRAM Configuration: SDRAM Modüllerinizi hızlarını ve özelliklerini bu
menüden ayarlayabiliyorsunuz. [By SPD] ayarına getirirseniz, bellek
modülünüz üzerinde bulunan SPD (****** Presence Detect) entegresi
tarafından sağlanan bilgiler eşliğinde, kullandığınız bellek
zamanlamaları belirleniyor. Award Moduler BIOS'da bu ayar yok.
Dolayısıyla aşağıda açıklayacağımız bölümlerde, Bellek ayarlarını
değiştirecekseniz, çok dikkat etmeniz gerekiyor. Award Medallion
BIOS'da var. Eğer bu ayarı [User Define] yaparsanız, aşağıdaki ayarlar
aktif olacak ve bellek zamanlamalarını siz kendiniz
ayarlayabileceksiniz.
*SBank x/x+1 DRAM Timing: Güncel VIA yongasetli anakartlarda bulunan bu
seçenek, farklı DIMM slotlarına taktığınız bellekler için, farklı
farklı zamanlamalar atayabiliyorsunuz. Bu ayar normalde, [10ns] modunda
geliyor ve bu ayarlarda sorun yaşamıyorsunuz. Belleğinizin üzerinde
yazan verilere göre ve bulunduğu DIMM slotuna göre, erişim süresi
ayarlarını buradan değiştirebilirsiniz.
*SDRAM Cycle Length: İşte bellek performansınızı etkileyecek bir ayar.
Varsayılan olarak [3] ns şeklinde geliyor. SDRAM Cycle Length, kabaca,
bilgisayarınız bellekte bir arama emri verdikten sonra bu bilginin
aranmasına kadar geçen gecikme süresine denir. Düşük olması daha
iyidir. Kaliteli belleklerde bu süre 2 ns olduğundan, belleklerinizin
üzerinde yazanlara göre, bu ayarı 2 ns yapmanız önerilir. Eğer
stabilite sorunları yaşarsanız, tekrar [3] ayarına getirin.
*SDRAM RAS to CAS Delay: SDRAM aktif komutu ile oku/yaz komutu arasında
geçen gecikmedir. Not: Bu ayar AWARD Moduler BIOS'da
kullanılmamaktadır. AWARD Medallion BIOS'da bulunmaktadır.
*SDRAM RAS Precharge Time: Bu ayar, SDRAM'ın görevsiz kaldığı zamandan,
komut gelene kadar geçen zamanı kontrol eder. Normalde 3 ns şeklinde
kalmalıdır.
*SDRAM Cycle Time: Bu ayar, SDRAM parametreleri olan Tras ve Trc
yönetimi için kullanılır. Tras, SDRAM'ın aktif komutu ile hazır olma
durumuna geçene kadar gereken minimum saat vuruş sayısı kontrol eder.
Trc ise, SDRAM'ın aktif olması ile tekrar aktif olması için gereken
minimum saat vuruşu sayısını belirler. Bu ayarları anakartınız
kitapçığında tavsiye edilen şekilde kullanmanızı öneriyoruz.. NOT: Bu
ayara, AWARD Medallion BIOS'da rastladık.
*DRAM Clock: Kullandığınız belleğin çalışma hızını bu ayar ile
belirleyebilirsiniz. Bu ayar Güncel VIA yongasetli anakartlarda
bulunuyor. Bu ayar ile, belleklerinizi, sistem çalışma hızıyla asenkron
çalıştırabileceksiniz. Örneğin Celeron işlemci kullandığınızda, normal
de sistem hızı 66 MHz'dir. Bu ayar normalde [HostCLK] modunda
geldiğinden, bellekleriniz de 66 MHz'de çalışacaktır. Fakat bu ayarı,
[HostCLK+33MHz] moduna getirirseniz, bellekleriniz 33 MHz daha hızlı
yani 100 MHz de çalışmaya başlayacaktır. Aynı şekilde, 100 MHz sistem
veriyolu hızı ile çalışan bir işlemci kullandığınızda, [HostCLK+33MHz]
moduna geçtiğinizde bu sefer bellekleriniz 133 MHz'de çalışacak ve
belleklerinizden maksimum performansı alacaksınız. [HostCLK-33MHz]
ayarını seçerek ise, belleklerinizi 66 MHz de çalıştırabilirsiniz. 133
MHz sistem veriyolu hızında çalışan bir işlemci kullandığınızda, bellek
hızınızı artık daha fazla arttıramıyorsunuz ve seçenek olarak sadece
[HostCLK ve [HostCLK-33 MHz] kalıyor. NOT: Bu ayar, güncel VIA
yongasetli anakartlarda bulunmaktadır. Yukarıda bahsettiğimiz ayar,
AWARD Medallion BIOS'a "System/SDRAM Frequency Ratio" şeklinde
aktarılmış. Burada ise, oran seçiyoruz. Örneğin, 100 MHz'lik bir
işlemci kullandığımızda, bu ayarı 4/3 moduna getirirsek, 133 MHz de
çalışmış olacağız. "Bellek çalışma hızı = FSB X Seçtiğiniz Oran"
şeklinde bir formül çıkarmak mümkün.
*Memory Hole (Memory Hole At 15M-16M): Bu ayar, bazı ISA genişleme
kartlarının performanslarını arttırmak için ihtiyaç duyduğu adres
boşluğunu ayırmaya olanak tanır. Adres boşluğunu belli bir ayara
getirirseniz, bu seçilen bellek boşluğu sistem için kullanılamaz
olacaktır. Genişleme kartları sadece 16MB'a kadar belleğe erişebilir.
AWARD Moduler BIOS için Seçenekler: [Disabled] [15M-16M], AWARD
Medallion BIOS için Seçenekler: [Enabled] [Disabled]
*P2C / C2P Concurrancy: Bu ayar, bellek/işlemci/PCI komutlarının
uyuşması için konulmuştur. [Enabled] konumunda bulundurulması önerilir.
*Fast R-W Turn Around: DRAM için hızlı yazma/okuma döngüsünü aktivite
etmek için kullanılır. Varsayılan ayar olan [Disabled]'da kalması
tavsiye edilir.
*System BIOS / Video RAM Cacheable: Anakart BIOS bilgilerini belleğe
atıp atmayacağını kontrol etmek içindir. Daha önce bahsedilen, Video
ROM BIOS Shadow'un aksine, Ekran kartının belleklerinde (ROM'unda
değil) olan bilgiyi belleğe aktarıp aktarmayacağını belirlemeniz
içindir. Bu şekilde, ekran kartınızda bir performans artışı yaşamanız
mümkün. İki ayarı birden [Enabled] konumuna getirmenizde fayda var.
*AGP(Graphics) Aperture Size: AGP grafik kartı tarafından
kullanılabilecek Sistem Belleğini belirlemeniz içindir. Normal olarak,
64MB seçilidir. Bu ayarda kalmasının bir mahsuru yok.
AGP-4X Mode: AGP-4X destekli bir ekran kartı kullanıyorsanız, bu ayarı
[Enabled] durumuna getirin. AGP-2X destekli bir ekran kartınız var ise,
stabilite problemleri yaşamamak için [Disabled] konumuna getirmeniz
mantıklı olacaktır.
AGP Driving Control: AGP çalışma ayarlarını kontrol etmekte kullanılan
bir ayar. [Auto] seçeneğinde bırakmanız faydalı olacaktır.
*AGP Fast Write: Bu ayar ile, Fast Write özelliğini açarak, ekran kartı
performansınızda bir artış edebilmeniz mümkün. Fast Write modunun
özelliği , bilgiyi işlemciden direkt AGP veriyoluna aktarması. Araya
sistem belleğini katmıyor. Bunda dolayı, performans artışı söz konusu
olabilir.
*On Chip USB: Eğer sisteminizde USB aygıt var ise, bu ayarı [Enabled]
yapın. Eğer yok ise [Disabled] yapabilirsiniz. AWARD Medallion BIOS'da
bu ayar biraz geliştirilmiş bir şekilde sunuluyor. Seçenekler için
sunulan [Auto] modu, sisteminizde USB aygıt olup olmadığını kendisi
kontrol ediyor ve ona göre USB özelliğini devre dışı bırakıyor veya
etkinleştiriyor. Ama USB aygıt kullanıyorsanız bu ayarın [Enabled]
kalması mantıklı olacaktır.
*USB Keyboard Support: Eğer USB Klavye kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] konumuna getirin.
*CPU to PCI Write Buffer: [Enabled] konumuna getirildiğinde, PCI
veriyoluna 4 dize değerine kadar bilgi, işlemci kullanılmadan
yazılabilir. Eğer [Disabled] konumuna getirilirse, direkt yazma olayı
kullanılmaz ve PCI veriyolu "ben veri almaya hazırım" sinyali verene
kadar işlemci okuma devri tamamlanmaz. [Enabled] ayarında olmasını
tavsiye ederiz.
*PCI Dynamic Bursting: [Enabled] konumunda iken, tek komut ile çok
fazla bilgi PCI veri yoluna aktarılmak istendiğinde, bu özellik devreye
girerek performans arttırmaya yarıyor. Bu ayarın, [Enabled] modunda
olmasını tavsiye ediyoruz.
*Memory Parity/ECC Check: Kullandığınız belleklerin hata bulma ve
düzeltme özelliği var ise bu ayarı [Enabled] konumuna getirmelisiniz.
*In Order Queue Depth: Yeni anakartların bazılarında bulunan bu ayar,
performans açısından önemli. Bu ayar ile, CPU komutları işlemden önce
kaç tane komutun kuyruğa alınabileceği ayarlanabiliyor. İki seçenek
var. [1] ve [4]. [4] olarak bırakmanız performansı arttıracaktır Fakat
biraz önce de işaret ettiğimiz gibi, bu ayar her anakartta bulunmuyor.
*IHigh Priority PCI Mode: Asus CUSL2'de rastladığımız bu ayar [Enabled]
konumuna getirilirse, 1. PCI Slota daha fazla öncelik tanınacak ve
IEEE1394 kartı gibi bol miktarda veri bant genişliği isteyen
donanımlarda performans arttırabilecek.
*Diğer Ayarlamalar: Advanced Chipset Features bölümünde bulunan: - PCI
Master 0 WS Write - PCI Delay Transaction - PCI #2 Access #1 Retry -
AGP Master 1 WS Write - AGP Master 1 WS Read ayarlarını, anakartınızın
kitapçığında önerilen değerlere getirerek kullanın. Önemli olan ve
değiştirebileceğiz ayarları biz yukarda belirttik. i815/i815E
yongasetli anakartlarda, entegre edilmiş grafik çekirdeği olduğunda, bu
grafik çekirdeği ile ilgili ayarları yapabilmeniz mümkün. Bu ayarların
bir kısmı, AIMM (AGP Inline Memory Module) kartını takınca ortaya
çıkıyor. Örneğin Display Cache ayarları AIMM kartı kullanmazsanız
ortaya çıkmıyor. Tabii ki bu ayarları yapabilmeniz için entegre grafik
çekirdeğini kullanmak gerekiyor...